Nông nghiệp hữu cơ là mô hình sản xuất hướng tới giá trị bền vững, duy trì sức khỏe của đất, hệ sinh thái và con người. Mục tiêu chung là cung cấp thực phẩm an toàn, dinh dưỡng cao, nhân đạo với động vật và công bằng xã hội. Ngoài ra, mô hình này cũng khuyến khích không sử dụng các hóa chất nông nghiệp như: thuốc trừ sâu, phân bón hóa học, thuốc diệt cỏ, chất kích thích,… Từ đó tạo điều kiện phát triển cho việc canh tác khép kín đồng thời tận dụng được nguồn lực có sẵn.
Tại Việt Nam, mô hình sản xuất bền vững này được triển khai trên nhiều nhóm thực phẩm như lúa gạo, rau củ, trái cây, chè, cà phê, hạt điều, lợn, bò sữa, gà, tôm,.. Đây được xem là biện pháp tối ưu nhằm hạn chế và kiểm soát ô nhiễm, đảm bảo phát triển nông nghiệp bền vững trong tương lai.
Nguyên tắc chính của nông nghiệp hữu cơ bao gồm
Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 109/2018/NĐ-CP, nông nghiệp hữu cơ đặt ra các nguyên tắc cơ bản bao gồm:
- Quản lý tài nguyên (đất, nước, không khí) theo hệ thống và sinh thái trong tầm nhìn dài hạn.
- Sử dụng các nguyên liệu tự nhiên: Không sử dụng hóa chất trong tất cả các giai đoạn của chuỗi sản xuất. Hạn chế tối đa sự tiếp xúc của con người với hóa chất độc hại cũng như giảm thiểu ô nhiễm cho môi trường xung quanh.
- Không sử dụng công nghệ biến đổi gen, phóng xạ và các công nghệ gây hại cho quá trình sản xuất.
- Chăn nuôi nhân đạo, đảm bảo điều kiện sống cho vật nuôi, hạn chế sử dụng kháng sinh và hormone tăng trưởng ảnh hưởng đến sức khỏe tự nhiên của nó.
- Sản phẩm phải được chứng nhận bởi bên thứ ba theo tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về nông nghiệp hữu cơ hoặc các tiêu chuẩn quốc tế khác.
Đặc điểm của nông nghiệp hữu cơ
Nông nghiệp hữu cơ được biết đến là mô hình 5 không: Không hóa chất BVTV – Không phân bón hóa học – Không chất kích thích tăng trưởng – Không sản phẩm đột biến gen – Không phân bắc. Thay vào đó, mô hình này sử dụng nguyên liệu đầu vào dựa trên luân canh, sử dụng phân chuồng ủ, phân xanh, phân vi sinh và các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp để canh tác.
Cụ thể, mô hình sản xuất nông sản hữu cơ hiện nay có những đặc điểm chính như sau:
- Duy trì hạn mức chất hữu cơ ở phạm vi cho phép, cải tạo đất bằng phương pháp sinh học nhằm đảm bảo độ phì nhiêu cho đất.
- Sử dụng nguồn dinh dưỡng ít hòa tan do hoạt động của các vi sinh vật để bổ sung dinh dưỡng cho cây.
- Sử dụng các biện pháp sinh học để cung cấp thêm nitơ, cố định đạm trong đất như trồng cây họ đậu.
- Áp dụng phương pháp thâm canh để hạn chế sâu bệnh hại.
- Chú ý đến hệ thống canh tác và bảo tồn động vật, môi trường sống của động vật.
